۷۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری غیررسمی عراقی‌ها در ایران؛ پیوند اقتصادی فراتر از آمار رسمی

به گزارش کلینی نیوز، داده‌های جدید از حجم قابل توجه سرمایه‌گذاری‌های غیررسمی میان ایران و عراق پرده برمی‌دارد.

سرمایه‌گذاری ۷۰۰ میلیون دلاری عراقی‌ها در ایران

به گفته جهانبخش سنجابی‌شیرازی، دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق، تخمین زده می‌شود که بیش از ۷۰۰ میلیون دلار از سرمایه‌های عراقی به صورت غیررسمی وارد ایران شده باشد، در حالی که سرمایه‌گذاری‌های ایران در عراق به مرز ۱۰ میلیارد دلار نزدیک شده است.

این ارقام، نشان‌دهنده ابعاد پنهان و پیچیده روابط اقتصادی دو کشور، به ویژه در سایه تحریم‌ها و چالش‌های سیاسی است.

عدم شفافیت داده‌ها، تحریم‌ها و نبود منابع رسمی منظم از جمله دلایلی هستند که سنجابی‌شیرازی برای نبود آمار دقیق سرمایه‌گذاری‌ها عنوان می‌کند. بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های ایرانی در عراق ممکن است تحت پوشش غیرایرانی انجام شده باشد.

همچنین بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاری‌های عراقی در ایران، از طریق واسطه و کارگزار ایرانی صورت گرفته و مراحل رسمی جذب سرمایه‌گذاری خارجی را طی نکرده است.

او تصریح کرد که سرمایه‌گذاری رسمی عراقی‌ها در ایران تا پایان سال ۱۴۰۳ شمسی، ۴۱۶ میلیون دلار بوده، اما رقم واقعی (با احتساب سرمایه‌گذاری‌های غیررسمی) به مراتب بالاتر است.

سرمایه‌گذاری‌های عراقی‌ها در ایران عمدتاً در بازارچه‌های مرزی، نقاط صفر مرزی، مناطق آزاد منتهی به مرزهای عراق و شهرهای مرزی ایران با عراق متمرکز شده است.

این سرمایه‌گذاری‌ها بیشتر با هدف تولید محصولاتی برای صادرات مجدد به بازار عراق انجام می‌شود. همچنین، بخش بزرگی از این سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه‌های گردشگری و اقامتی در شهرهایی نظیر شهرهای شمالی کشور (عمدتاً توسط کردهای عراقی) و شهرهای مذهبی قم و مشهد (بیشتر توسط شیعیان عراقی) صورت گرفته است.

در مقابل، ایران یکی از فعال‌ترین کشورهای سرمایه‌گذار در عراق محسوب می‌شود. هرچند ایران در مقایسه با غول‌های اقتصادی مانند چین و ترکیه، در رده‌های بعدی قرار دارد (به جز سرمایه‌گذاری شرکت‌های چندملیتی نفتی مانند توتال و شل).

سرمایه‌گذاران ایرانی طی دو دهه اخیر، در مناطق اقلیم کردستان و استان‌های شیعه‌نشین عراق، به ویژه کربلا، نجف، اربیل، سلیمانیه و بصره، فعالیت گسترده‌ای داشته‌اند.

سرمایه‌گذاری‌های ایران در عراق، با احتساب صدور خدمات فنی-مهندسی، به بیش از ۱۰ میلیارد دلار می‌رسد.

این سرمایه‌گذاری‌ها شامل همکاری‌های نیروگاهی و تولید برق، زیرساخت‌های انرژی، صنایع غذایی و کشاورزی، داروسازی، ساختمان‌سازی، پروژه‌های عمرانی، بانکداری، تولید فولاد، کارخانجات سیمان و صنایع تبدیلی، و همچنین دامپروری مکانیزه است.

سنجابی‌شیرازی تأکید می‌کند که نسبت سرمایه‌گذاری ایرانیان در عراق حدود ۲۰ برابر سرمایه‌گذاری عراقی‌ها در ایران است.

بخش قابل توجهی از این سرمایه‌گذاری‌ها با هدف انتقال بخشی از زنجیره تولید و تولیدکنندگان ایرانی به عراق یا مشارکت در تولید محصولات خاص انجام می‌شود.

این داده‌ها نشان می‌دهد که با وجود پیچیدگی‌های سیاسی و محدودیت‌های تحریمی، ارتباطات اقتصادی عمیقی میان ایران و عراق وجود دارد که عمدتاً از مجراهای غیررسمی و با رویکرد دور زدن موانع فعالیت می‌کند.

این پدیده، ابعاد جدیدی به درک ما از اقتصاد منطقه‌ای و تاب‌آوری اقتصادی در شرایط خاص می‌بخشد.